✍ مازیار شهبازی  «چهاردهم بهمن ماه 1403»

روانشاد مادرم ، جهان‌آرا ، هنگام زایمان من سی و نه سالش بود ، اینگونه که خود می‌گفت از آمدنم در آن سن و سال پس از شش برادر و خواهر – از کژتابی جمله آگاهم منظورم سه برادر و سه خواهر- احساس شرم کرده است و شاید از آن روی که من از بزرگترین نوه‌ی او شش ماه کوچکتر بودم ؛ طبقِ گفته خود مدتی مرا پسِ پرده‌ی اتاق ، دور از چشمِ نظّارگانِ شِماتت‌گُوی پنهان کرده بود ؛ از همین روی بود که خاله سکینه – که جایش بهشت باد – تا پیش از مرگش – تا همین دهه هفتاد شمسی – از من با دو تعبیر ” زیادی” و ” دزدکی” یاد می‌کرد و مادرم در برابر تعبیر او همیشه می‌گفت : ” خوب شد که او را زاییدم”
.
در پرده برافکندنِ این صورتِ مبهم
لب ، مستِ سوال آمد‌ و دل ، گرم‌ِ تقاضا
از رویِ تو تا مشعله‌ای دزدکی افروخت
شد گرم به خورشید ، نظربازیِ حِربا (حربا : آفتاب‌پرست)
.
“شعر از حزین لاهیجی است”
.
نامم را دوست دارم؛ نامم‌ را بزرگترین برادرم برای کوچکترین برادرش برگزیده و گویا از تعلّق خاطری که به خواننده فقید “مازیار” داشته است و شهرت او در آن زمان.

زنده یاد صادق هدایت در پاورقی نمایشنامه‌اش با عنوان “مازیار” ، آن را فشرده‌یِ ترکیب ” ماه ایزد یار” دانسته است؛ ناگفته نماند که کتاب “مازیار” هدایت را پسردایی‌ام فرهاد اسفندیاری به رسمِ هدیه‌یِ روز تولد ، در سال هفتاد و دو به من پیشکش کرد.
.
“پنجاه روز از پاییز سال پنجاه و پنج گذشته بود” این عینِ روایت همیشگی مادرم بود از تاریخ دقیقِ تولدِ من ! اما ثبتِ احوال در شناسنامه‌ام ، پانزدهم بهمن پنجاه و پنج (۱۳۵۵/۱۱/۱۵) سِجّل کرده ! طبقِ ثبتِ کتبی ، امروز جامِ چهل و هشت‌ سالگی را سر‌کشیدم. اگرچه اکنون احساس می‌کنم بر روی پله چهل و نهم به یک سکون و آرامش نِسبی رسیده‌ام – بگذریم از دغدغه‌های اجتماعی و اقتصادی و اخبار وحشت‌زای پیرامونمان در این وحشت‌‌آباد دنیا که‌ اکنون گریبان‌گیر همه است – اما باید اعتراف کنم زمانی که به فراپُشت می‌نِگرم ، انگشت‌گَزان آه از نهادم برمی‌خیزد : از خَبط و خطاها ، از تصمیمات نابِخرَدانه ، از انتخاب‌های ابلهانه ، از فرصت‌سوزی‌هایِ “آخِر ملول گَردی از دست و لب گَزیدن” ، از خَمودگی‌های رِخوَت‌زا ، از نِخوت‌های جاهلانه ، از عصبیّت‌هایِ “دائما در بُغض” و نگرانی و اضطراب‌هایِ “سپند بر آتش” وَ قِس علی‌هذا.

اکنون که از پله چهل و نهم به پایین می‌نگرم – به جز چهار پنج پله اخیر – همه را سست و لرزان می‌بینم.دو قدم مانده به پنجاه سالگی هم خرسندم هم غمگین ؛ خرسند از آنم که در قرنی بودم که فروزانفرها و دهخداها و نیماها و اخوان‌ها و کدکنی‌ها و حسابی‌ها و سیحون‌‌ها و شهنازها و فرشچیان‌ها و شجریان و مانند اینان در آن نَفَس کشیده‌اند و از گلهای معطرِ باغ هنرشان سرمست شده‌ام. غمگینم از آن روی که در قرنی بوده‌ام که به قول اخوان ثالث “قرن شِکلَک چهر” ، “قرنِ خون‌آشام” ، “قرن وحشتناک‌تر پبغام” بیداد می‌کند. گمان می‌کنم اضطرابی و تشویشی که نسل زندگی‌نکرده‌یِ ما احساس کرده است پیش از این نبوده و پس از این نخواهد بود. تمام آمال و آرزوهای ما با جانِ جوانیمان به گور رفت آنچنان که گاهی یقین داشتیم که “نجات‌دهنده در گور خفته است”.
.
به هر روی چه فرقی می‌کند پنجاه روز از پاییز گذشته باشد و یا چهل و پنج روز به نوروز مانده ، به قول شادروان میرزا حبیب خراسانی :
.
دل گرمی و دم سردی ما بود که گاهی
مرداد مَه و گاه دِی اش نام نهادند
.
مهم این است که اکنون من بر زمین خدا ایستاده‌ام و نفس می‌کشم و شاکرم که ‌‌‌‌سلامتم و دعا می‌کنم اگر روزی بر پله‌های پایانی زندگی پا بِنَهم ، مرگم ، به تعبیر استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی “مرگ مَغبوط” باشد (مرگی که غِبطه دیگران شود) ، یعنی بی‌آنکه در بستر مَرَضی بیفتم و از حواسِ ظاهری و باطنی محروم شَوَم جانِ عاریت به جان آفرین‌تسلیم کنم ؛ و این چیزی بود که مادرم نیز همیشه از خدا می‌خواست که مرگش ، مرگ مغبوط باشد تا دردسری برای فرزندانش نشود و خواست و چنین شد.
“اَللهُمَّ اَمتِعنی بِسمعی وَ بَصَری وَ عَقلی وَ اَجعَلهُ الوارِث” : خدایا مرا از گوش و چشم و عقل همواره بهره‌مند ساز و آن را وارث من قرار بده. (یعنی پیش از آنکه گوش و چشم و عقلم را از دست بدهم جانم را بِسِتان)